Kombucha – znana także jako kombucza – to lekko słodki, orzeźwiający, musujący napój uzyskiwany ze słodzonej herbaty poddanej fermentacji przez tzw. grzyb kombucha. Pochodzi z Dalekiego Wschodu, ale zyskuje coraz większą popularność także w Europie, przede wszystkim ze względu na swoje właściwości zdrowotne.

Kombucha jest napojem znanym od lat – pierwsze informacje o kombuchy jako o napoju energetyzującym i oczyszczającym można znaleźć w chińskich źródłach pisanych z czasów dynastii Jin. Do Europy grzyb herbaciany i sporządzany przy jego użyciu napój przywędrowały na początku XX wieku przez Japonię i Rosję.

Kombucha – co to jest?

Kombucha to napój, który uzyskuje się ze słodzonej herbaty (czarnej, zielonej, czerwonej, żółtej) poddanej fermentacji przez tzw. grzyb herbaciany, określany również mianem SCOBY. SCOBY to rodzaj galaretowatej substancji, która składa się z kultury drożdży oraz bakterii kwasu octowego. Substancja ta dodana do słodkiej herbaty inicjuje proces fermentacji, w trakcie której rozwija się wiele różnych bioaktywnych związków.

Kombucha ma lekko słodki, kwaskowaty i orzeźwiający smak, jest musująca. Przyjmuje kolor od jasnoszarego do ciemnobrązowego, w zależności od tego, jaka herbata została użyta do jej przygotowania.

Kombucha – jak zrobić?

Proces przygotowywania kombuchy jest ściśle określony i musi składać się z kilku etapów:

• suche liście herbaty (6 g na litr wody) gotuje się 15 minut z dodatkiem sacharozy (10-15%) lub miodu (100 g na litr wody),
• po odcedzeniu fusów napar schładza się do temperatury pokojowej i dodaje kulturę SCOBY (około 24 g na litr napoju),
• fermentacja w temperaturze 18-26°C trwa 10-12 dni – w tym czasie kilkakrotnie się ją przerywa poprzez usuwanie zbierającego się grzybka, wirowanie i filtrowanie napoju,
• gotową kombuchę przechowuje się w lodówce w szczelnie zamkniętej butelce.

Kombucha – właściwości

Przeprowadzane szczegółowe badania laboratoryjne wykazały, że kombucha zawiera różne kwasy organiczne (m.in. octowy, glukonowy i L-mlekowy), witaminy B₁, B₂, B₆ i B₁₂ oraz C, 14 aminokwasów, amin biogennych i puryn, a także składniki mineralne, takie jak żelazo, wapń cynk, magnez i miedź.

Według informacji zawartych w literaturze naukowej kombucha to napój o działaniu wzmacniającym, oczyszczającym i regenerującym. Jej picie zaleca się m.in. osobom z nadciśnieniem tętniczym, podwyższonym poziomem cholesterolu oraz anemią (czyli w sytuacjach, gdy poziom żelaza w surowicy jest zbyt niski). Może być pomocna przy redukowaniu objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego, wykazuje pozytywny wpływ na pracę nerek, pęcherza moczowego i wątroby, oczyszcza organizm z toksyn i usprawnia funkcjonowanie układu pokarmowego. Są nawet badania, które sugerują, że kombucha może mieć właściwości hamujące lub spowalniające zmiany nowotworowe.

Kombucha – jak pić?

Kuracja z kombuchy powinna być prowadzona ostrożnie i rozważnie, z obserwacją reakcji organizmu. Można zacząć ją od dwóch łyżek stołowych napoju pitych trzy razy dziennie i stopniowo zwiększać dawkę do 150 ml napoju trzy razy dziennie.

Ostrożność zalecana jest dlatego, że znane są reakcje niepożądane związane ze spożywaniem kombuchy. Zaobserwowano m.in. objawy kwasicy mleczanowej, uszkodzeń wątroby, wymioty, bóle głowy, a także zatrucia wynikające z reakcji zachodzących między składnikami napoju a naczyniami, w których jest przechowywany. Ze względu na zbyt małą liczbę badań nie zaleca się spożywania kombuchy przez kobiety w ciąży ani karmiące piersią.